Gisteren, tijdens mijn groepstraject, deelde een vrouw in de zestig dat ze boos was op haar psycholoog. Ze ziet mij en de andere therapeut allebei, maar tijdens hun laatste sessie samen had hij gezegd dat ze psychotisch was. Ze zou niet in haar verleden moeten graven, zei hij. Ze zou zich niet moeten richten op al dat zielgedoe en haar dromen serieus moeten nemen, zei hij. In plaats daarvan zou ze moeten stoppen met zich zorgen maken en gewoon haar leven moeten leiden.
Het maakte haar boos, omdat ze haar hele leven heeft geluisterd naar autoritaire mannelijke figuren zoals hij. Tevergeefs, want het heeft haar alleen maar zwak en onzeker laten voelen, als een slachtoffer van de dominante mannelijke krachten die steeds opnieuw haar leven binnen leken te dringen. Maar ondertussen werd er een zaadje van twijfel in haar geest geplant. "Ben ik echt psychotisch? Heeft hij gelijk? Zou ik gewoon verder moeten gaan met mijn leven alsof er niets is gebeurd?"
In onze groepssessie begeleidde ik haar naar het voelen van de tegenovergestelde kracht van de zwakke en kwetsbare vrouw die een zware last op haar schouders droeg en haar autoriteit altijd weggaf. Wat naar voren kwam, tot haar verrassing, was een leeuw. Machtig en krachtig. Dominant zelfs. Op geen enkele manier kon dit innerlijke deel van zijn autoriteit weggeven. Het wist precies wat het wilde en hoe het zijn grenzen moest bewaken.
De buitenwereld is een spiegel van onze innerlijke wereld. Wat binnen in ons geactiveerd wordt, manifesteert zich op mysterieuze wijze in de buitenwereld. Of zoals Carl Jung zei: "Wat wordt afgewezen van het Zelf, verschijnt in de wereld als een extern evenement." Misschien moet de psycholoog onbewust de rol van autoritaire man spelen, zodat ze eindelijk kan breken met de mannelijke onderdrukking die ze haar hele leven heeft ervaren. Als dat zo is, speel ik vanzelfsprekend ook een rol in dit "externe evenement."
Wanneer de innerlijke wereld herinnert en geactiveerd wordt, lijkt synchroniciteit, het ervaren van uiterlijke gebeurtenissen die samenvallen met je binnenwereld, overal voor te komen. Voor de persoon die deze mysterieuze maar betekenisvolle gebeurtenissen ervaart, kan het zowel schokkend als geruststellend zijn om te beseffen dat de buitenwereld geen solide en objectief landschap vol dingen is. Het is eigenlijk levendig en wordt moment na moment beïnvloed door de unieke persoonlijke karma die we meedragen. Als de vrouw in mijn groepstraject zich voornamelijk identificeert met het zwakke en kwetsbare deel van haar psyche, zal de buitenwereld al deze diep onbewuste overtuigingen weerspiegelen. Als ze zichzelf als machteloos beschouwt in een wereld vol machtige mannelijke figuren, zullen de mannen die ze ontmoet waarschijnlijk die rol perfect vervullen.
Wanneer een archetype bewust wordt, wordt het actief in zowel de innerlijke als de uiterlijke wereld. Toen het geëxecuteerde slachtoffer in mij actief werd, had ik een groepsbijeenkomst op school waar dezelfde scène symbolisch werd nagebootst door de groep. Maar deze keer was ik noch de beul, noch het slachtoffer. Ik was een van de boze menigte, die zich geroepen voelde om degene die werd aangevallen te beschermen. Sinds die activatie heb ik meer van dit soort externe gebeurtenissen ervaren die perfect aansluiten bij de imaginaire verhalen die mijn bewustzijn doordringen. In zijn boek Undreaming Wetiko legt Paul Levy uit:
"Een archetype dat zich synchroon onthult in de buitenwereld, is een reflectie dat dezelfde conditie innerlijk gerealiseerd wordt; het herkennen hiervan verdiept onze innerlijke realisatie van het archetype. De uiterlijke, synchrone materialisatie van het innerlijke archetypische proces is op zichzelf het voertuig waardoor het archetypische proces zowel in ruimte en tijd wordt gerealiseerd als innerlijk wordt begrepen."
Tijdens het ontwaken van de ziel (of het Zelf in Jungiaanse termen), het persoonlijke maar tijdloze wezen dat niet gebonden is door geboorte of dood en alle delen van de persoonlijkheid bevat zonder zich met een ervan te identificeren, wordt ook een tegenovergesteld archetype geactiveerd. Wanneer iemand zich begint te realiseren dat deze wereld niet primair materialistisch of afgescheiden is, en niet solide maar co-gecreëerd wordt door het subject-object samenspel in elk moment, worden de krachten die het perspectief van materialisme bewaken ook sterker.
Rudolf Steiner, de grote Rozenkruizer die van 1861 tot 1925 op aarde leefde, identificeerde twee primaire krachten die proberen iemand ervan te weerhouden zijn grenzeloze en tijdloze essentie te realiseren. Aan de ene kant zijn er de Luciferische lichtwezens, die je willen laten geloven dat de hele realiteit een illusie is. Dat er niets te doen is, zelfs geen "jij" die op aarde loopt. Ethiek doet er in dit perspectief niet toe, want schade toebrengen aan een ander wezen zou slechts een illusoire voorstelling zijn.
Aan de andere kant identificeerde hij Satan, degene die de Egyptenaren Seth noemden, de Hebreeën Ha-Satan noemden, en die gerelateerd is aan de Gnostische valse schepper van de wereld, Yaldabaoth. Dit wezen, hoewel het een rol speelt bij het creëren van de materiële wereld, wil niet dat de mens beseft dat de materiële wereld een zorgvuldig geconstrueerde façade is. In die zin speelt het graag de schepper van de ene en enige wereld, het speelt graag God. Dus, wanneer iemand ontwaakt uit de absolute waarheid van de materiële realiteit, inclusief tijd en ruimte, wordt Satan geactiveerd om het ontwakingsproces te weerstaan. En dat doet het zowel door je eigen persoonlijke psyche als door personen in de buitenwereld. Want zoals we hebben gezien, wordt elk geactiveerd archetype binnen ons ook actief in de buitenwereld.
De vrouw, die op haar zestigste ontwaakt uit de materiële kooi en onderdrukking die ze haar hele leven heeft geloofd en doorstaan, zal de kracht moeten confronteren die haar probeert vast te houden in de kooi waaruit ze ontwaakt. En alle mensen die nog steeds gebonden zijn door dit materiële perspectief kunnen onbewust door deze archetypische kracht worden gestuurd om de rol van tegenstander te spelen in haar bewuste ontwikkeling.
Paul Levy identificeerde deze kracht door zijn eigen ervaring met een misbruikende vader en deed een levenslange studie naar zijn werking. Hij noemt deze kracht Wetiko, naar de bekende geest van bepaalde inheemse stammen, en schrijft: "In de omgang met Wetiko, hebben we te maken met een mysterie. Wetiko heeft geen intrinsiek, onafhankelijk bestaan afgescheiden van de menselijke psyche. En toch kan het onvoorstelbare schade aanrichten en ons zelfs doden. Het is verbazingwekkend—mind-blowing zelfs—dat Wetiko, hoe het ook wordt genoemd, door vrijwel alle wijsheidstradities ter wereld is aangewezen als de wortel van onze grootste problemen en toch hebben relatief weinig mensen er ooit van gehoord."
In het einde is ontwaken ook een droomachtig proces, maar voor de persoon die zo’n radicale verschuiving in perspectief ondergaat, is het van enorm belang om een veilige ruimte te hebben die de ziel erkent. En de ziel wil zichzelf herinneren. Door dromen, herinneringen, visioenen en synchroniciteiten probeert het zijn essentie kenbaar te maken. Maar voor de massa die volledig gevangen zit in het materialistische perspectief, lijken degenen die spreken over hun dromen en visioenen als iets met inherente betekenis, compleet gek.
Net zoals Paul Levy het gevaar van dit materialistische perspectief moest doorstaan, opgesloten in een gekkenhuis nadat hij zijn ontwakingservaringen met vrienden had gedeeld, zo kan de psycholoog, wiens taak het is om deel te nemen aan het genezingsproces van een persoon, onbewust alle vooruitgang blokkeren door middel van labels, medicatie en (hopelijk) onbewuste angsttactieken.
Net zoals Satan wil dat je jouw autoriteit weggeeft aan degenen die onder zijn controle staan, zo wil de ziel haar eigen innerlijke autoriteit herstellen. Ze wil herinneren hoe krachtig en tegelijkertijd kwetsbaar ze is door op zichzelf te staan. En dit kan ze alleen doen door zichzelf te realiseren als de overstijgende middenweg tussen de tegenstellingen die inherent zijn aan de materialistische realiteit.
Rudolf Steiner identificeerde het Christus-wezen, gerelateerd aan de Solar Christos, het wezen van de Zon, als degene die in het midden staat. Christusbewustzijn is het balancerende perspectief, het perspectief dat zowel goed als kwaad omvat zonder zich met een van beide te identificeren. Symbolisch werd Christus dan ook gekruisigd met een dief aan elke zijde. De dieven kunnen worden geïnterpreteerd als de krachten die ons ofwel vasthouden in het materialisme, of ons verlangen om het aardse leven te "overstijgen" versterken. Vrijheid, zoals ook Boeddha zei, ligt in de middenweg.
Nadat ik de vrouw had begeleid naar het voelen van haar innerlijke zwakke vrouw en haar tegenovergestelde kracht, die zich manifesteerde als een leeuw, leidde ik haar naar een klif vanwaar ze de twee krachten kon zien botsen en vroeg ik haar hoe dat voelde. "Vredig en licht," zei ze.
Zowel Lucifer als Satan kloppen zo nu en dan op mijn deur, en ik verwacht niet dat ze zullen vertrekken. Soms voel ik me open en levend, soms voel ik me afgesloten en levenloos. Maar tussen die twee is er iets wat niet te beschrijven valt, iets wat volkomen ongeroerd is door de beelden, herinneringen, gedachten en uiterlijke gebeurtenissen.
Iets vredigs en lichts.
En dat "iets" is wat wij allemaal zijn.
Comments