Wat is een beschermengel? Een reis door verschillende tradities en mystici.

"Ik weet nu

Dat er een engelbewaarder bestaat

Je kunt haar niet zien

Als ze zachtjes tegen je praat

Ik weet nu ook

Dat zo'n engelbewaarder op je let

Ik kan het weten

Ik ben er zelf eens door gered" - Vader Abraham -

Hoeveel mensen zullen bij het horen van deze bekende hit bedenken dat er weleens waarheid achter deze tekst zou kunnen zitten? Dat er werkelijk zoiets bestaat als een beschermengel. Een gids als evenbeeld van jezelf, die je in ieder moment leidt, begeleidt en beschermt zonder dat je daar bewust van hoeft te zijn.

Of je erin gelooft of niet maakt niet uit. Iedereen kent momenten van overrompeld worden door een sterke intuïtie. Plotseling, vaak tijdens momenten van crisis, kun je een signaal krijgen die zo sterk is dat je het niet kunt negeren. Een signaal zoals een vriend van me dat kreeg tijdens een onschuldige zwemtocht:

Hij was aan het zwemmen in een kanaal, terwijl een vriend van hem op de kant stond te wachten. Maar in de flow van de activiteit, vergat hij voor zich uit te kijken, waardoor hij niet bewust was van het enorme schip wat recht op hem af voer.

In dat moment hoorde hij een stem die riep "Ga naar links!", waarna hij opkeek, het schip zag, en het net op tijd kon ontwijken.

Aangekomen aan wal bedankte hij zijn vriend voor zijn waarschuwing, waarop de vriend reageerde: "huh? Ik heb je niet geroepen?!"

Dit is een vaak voorkomend fenomeen dat niet verklaard kan worden door het rationeel-wetenschappelijke model waarin we opereren. En toch, als je op zoek gaat in jezelf, blijkt er een levend wezen te bestaan die autonoom opereert in jouw bewustzijn. Dit hoeft geen verassing te zijn als je enigszins bekend bent met de verschillende spirituele of religieuze tradities, want er is geen enkele traditie waarin niet gesproken wordt over dit bijzondere fenomeen. In deze blog probeer ik antwoord te geven op de vraag wat een beschermengel is door het fenomeen in verschillende tradities en mystici te exploreren.

Wat een beschermengel is volgens verschillende tradities en mystici

Verschillende tradities, psychologen en filosofen spreken over persoonlijke beschermengelen. Zo spreken de oude Grieken over de Daimon, een supernatuurlijke kracht die het menselijk lot beïnvloedde door op te treden als leraar en gids. Als brug tussen het goddelijke en het menselijke, het spirituele en het materiële, is je Daimon de poort om de werkelijke potentie van het mens-zijn te ontdekken. Om de Griekse wijze Plato te citeren: "De daimon interpreteert en draagt over informatie vanuit de mens naar de goden, en van de goden naar de mens. Het vult de ruimte tussen beide werelden en bind zo het Ene aan zichzelf".

Maar ook in de Sufi traditie vinden we de beschermengel terug. In deze traditie wordt een mens pas echt mens nadat hij losgekomen is van zijn beperkte ego-identiteit en zijn Qareen (engel) ontmoet op de brug tussen de materiële en spirituele wereld. De Christenen spraken over de beschermengel, terwijl de Stoïcijnen hetzelfde fenomeen Genius noemden. Zelfs New Age spiritualiteit heeft er een naam voor: Je hogere zelf. Hoewel deze laatste term door zijn populariteit vooral gebruikt wordt om spirituele ego's te voeden.

Ook in de verhalen van mystici duiken persoonlijke beschermengelen regelmatig op. Carl Jung, in zijn intensieve confrontatie met het collectieve onbewuste (de spirituele wereld), werd onderwezen en geleid door de oude wijze Philemon. Nietzsche sprak actief over zijn engel Zarathustra en beweerde dat al zijn geschriften afkomstig waren van zijn persoonlijke gids. De eigenzinnige psycholoog James Hillman spreekt over "de engel van zijn leven" die hem leidde bij elke stap die hij zette na het vinden van dit bovennatuurlijke wezen. De bekende theoloog Henry Corbin benaderde het fenomeen als volgt:

"De Ziel ontdekt zichzelf als aardse tegenhanger van een ander wezen, waarmee het een totaliteit vormt die van duale aard is.

Het mens-zijn is daarmee zowel duaal als non-duaal. Duaal aards, met al zijn tegenpolen zoals donker en licht, dood en leven, goed en kwaad. En non-duaal spiritueel, waarin je beschermengel altijd verbonden is met de Ene als reflectie van die Ene. Het is door je beschermengel te integreren in het mens-zijn, dat het een brug wordt naar de Ene. Zodat je je zowel uniek, menselijk en aards voelt. En tegelijkertijd inherent verbonden bent met de Ene die zich manifesteert in alles als zichzelf.

Philemon, Jung's persoonlijke beschermengel

Dit complete verhaal valt niet te begrijpen vanuit een rationeel oogpunt. Een oogpunt waarbij je jezelf als afgescheiden mens in een mechanistische wereld voelt en zelf betekenis moet geven aan deze wereld. Dit is dan ook "de illusie" waar iedere spirituele traditie ons naar probeert te wijzen. Als je de wereld als levend geheel kunt zien, of zelfs als symbolische reflectie van jouw psyche, ontstaat er ruimte om betekenisvolle gebeurtenissen en symbolen te ervaren zonder ze gelijk rationeel te willen verklaren. Personen en gebeurtenissen worden hierdoor poorten naar het kennen van jezelf. Want iedere onbewuste projectie op een ander mens zegt vooral veel over je eigen schaduw. Het laat je zien waar de "lading" zit. De lading die je in de waan houdt dat we in een objectieve materiële wereld leven, waarin degene die ervaart geen invloed heeft op de ervaring. Een fenomeen wat nog steeds voor waar aangenomen wordt, terwijl het al lang wetenschappelijk is ontkracht.

De rol van onze engel is volgens Paul Levy, om "ons niet alleen te helpen ons licht te zien, maar ook om ons te helpen onze schaduw te zien en tegelijkertijd te integreren in het licht van bewustzijn, om zo onze heelheid te bereiken." Als gids en leraar probeert je engel je laten herinneren wat je in essentie bent. Niet alleen een fysiek lichaam (oorspronkelijke betekenis: vleeshemd) of rationeel ego met het brein als grondlegger van bewustzijn, maar een reflectie van het Ene bewustzijn als unieke ziel. Een ziel die zich nooit kan laten vangen in woorden, labels of concepten, maar als micro-kosmos van de Kosmos het complete universum in zichzelf huist.

Hoe kom je in contact met je beschermengel?

Waar je engel als doel heeft om je te terug te wijzen naar je ware essentie, zijn er ook sterke krachten aanwezig die je hiervan proberen te weerhouden. Het is niet makkelijk om echt jezelf te worden, want iedere echt intuïtieve actie stuit op directe weerstand van je omgeving. Je omgeving die in een collectief verhaal zijn gaan geloven en dat als waarheid zijn gaan zien. En op het moment dat je deze waarheid in andere mensen uitdaagt, trigger je de lading die er juist voor zorgt dat hun realiteit "vastgeroest" blijft. Uit reactie om die lading niet te hoeven voelen, worden ze boos, of projecteren ze simpelweg hun eigen onwetendheid op jou door je "gek" of "zweverig" te noemen.

Achter deze mechaniek zit een kracht die zo clever is dat je hem vrijwel nooit waarneemt. Maar als je hem eenmaal ziet, zie je hem overal. In het Boeddhisme staat dit fenomeen bekend als Mara, de god van illusie, die continu webben van onwaarheden spint om je weg te houden van Nirvana (bevrijding door je ware essentie te realiseren) en je verleidt met verlangen, jaloezie, luiheid en andere bekende zonden die we in iedere traditie terug zien. In het Christendom noemen we het Satan, de kracht achter het projectiemechanisme in onze psyche, dat ons laat geloven dat zij, de buitenwereld, de dader is van onze pijn. Dat wij de goeden zijn en zij de slechten. En dat dit reden geeft om de slechte vijand uit te roeien, cancellen of te censureren. Een collectief fenomeen wat je momenteel helaas veel te vaak ziet.

Het is juist door in te zien dat deze kwade genius in ons zit, dat we los kunnen komen van zijn kracht. Door in ieder moment onderdrukte pijn niet op de buitenwereld te laten projecteren, maar in jezelf te leren kennen en doorvoelen, kom je langzaam vrij van het beperkte wereldbeeld opgelegd door Satan. Het is door het kwaad in onszelf te leren zien, dat we de wereld vrij maken van het kwaad.

De werkelijke betekenis van zelfliefde is dan ook om je eigen duisternis te gaan leren herkennen en lief te hebben. Want onze enige echte vijand is het projectiemechanisme dat keer op keer onbewust ingezet wordt om onze eigen pijn op de wereld te projecteren. Door zowel het donker als het licht in jezelf te kunnen dragen, kom je los van de aardse dualiteit, en maak je tegelijkertijd contact met het licht van je engel. Wat overigens niet wil zeggen dat je alleen nog maar licht ervaart. Integendeel, hoe helderder het licht, hoe donkerder de duisternis. Maar iedere schaduw die je in jezelf confronteert, helpt de mensheid als geheel een stukje verder.

De weg naar je engel is door je eigen schaduw te leren kennen. Door Satan's projectiemechanisme te leren onderscheiden van de liefdevolle fluistering van intuïtie. Want intuïtie kent geen projectie. Pas ná het signaal van intuïtie kan de mind erop reflecteren en bepalen wat het ermee doet. En ieder moment die je niet mee gaat in de fluistering van je engel maar je autoriteit uit handen geeft aan de organisatie, vriendin of familielid huilt je engel weer stille tranen. Want het heeft wederom het gevecht met Satan en zijn angst-aanwakkerende tactieken verloren.

Maar ieder moment krijg je weer de kans om je dit keer wel te laten leiden naar je ware essentie. Niet door te moeten voldoen aan je omgeving, maar juist door de angst die je tegenhoudt om voor jezelf te gaan staan te confronteren. In jezelf. Want de buitenwereld is een spiegel van je binnenwereld. Alles wat je onbewust onderdrukt, manifesteert zich in de buitenwereld als uitnodiging om het in jezelf te helen. Altijd met de uitnodiging om een compleet en duaal mens te worden. Spiritueel en aards tegelijkertijd. Zoals een boom, met takken hoog in de hemel en wortels diep in de grond. Wil je je engel leren kennen? Plan hier je afspraak. Geen garanties, want er is eerst veel schaduwwerk nodig om je persoonlijke gids te vinden.

Meer weten? Hier is een prachtige lecture van Manly P. Hall over the Guardian angel: https://www.youtube.com/watch?v=svB4fqNuMxM&t=4s